Анатацыя:
Пасля першай фіксацыі легендарных падзей пад Піленай у “Новай Прускай хроніцы” Віганда з Марбургу гэты эпізод стаў папулярным сярод аўтараў твораў гісторыяпісання ў Кароне Польскай і ВКЛ у XV—XVI стст. Польская наратыўная традыцыя пра штурм замку Пілены склалася на базе інтэрпрэтацыі лацінскага перакладу Хронікі Віганда Марбургскага. Першым звесткі нямецкага храніста запазычыў Ян Длугаш, а ў далейшым іншыя польскія храністы (Мацей Мяхоўскі і Ян Кромер) выкарыстоўвалі ўжо яго звесткі. Але гэта выкарыстанне было выбарачным, з ужываннем метаду крытычнага анатавання. Найважнейшую трансфармацыю, якую ажыццявіў Ян Длугаш у сваёй нарацыі пра штурм замку Пілены, гэта наданне выразных этнічных маркераў удзельнікам падзей. У Віганда Марбургскага супольнасць, што супрацьстаяла Ордэну, пазначалася як “паганцы / язычнікі” (pagani). У тэксце ж Яна Длугаша яны сталі пазначацца як “літоўцы” (lithwani).
Тэксталагічны аналіз паведамлення Мацея Стрыйкоўскага дазваляе сцвярджаць, што храніст абапіраўся на паведамленні польскіх гістарыёграфаў Марціна Кромера і Мацея Мяхоўскага. Нельга выключаць, што некаторыя дэталі з’явіліся ў Стрыйкоўскага ў выніку імкнення надання мастацкай вобразнасці ўласнаму тэксту. Але найбольш фундаментальныя змены ў прынцыпах выкладання матэрыялу адбыліся праз прамыя спасылкі Мацеем Стрыйкоўскім на крыніцы сваёй інфармацыі. Храніст не толькі ўказаў імёны сваіх папярэднікаў і спаслаўся на аркушы публікацый, але даў шырокія цытаты з лацінскіх прац Марціна Кромера і Мацея Мяхоўскага. Таксама надзвычай важнай навацыяй Стрыйкоўскага было тое, што гістарыёграф ВКЛ уключыў падзеі пад Піленамі ў сусветны гістарычны кантэкст, спасылаючыся на антычную і персідскую гісторыю.
Выкарыстоўванне прапанаванага Метаду шкалы градацыяй ідэнтычнасці інфармацыі дазваляе паглыбіць тэксталагічны аналіз і выразна пазначыць кропкі разыходжання розных хранікарных традыцый, і дазваляе, у тым ліку, выкарыстоўваць статыстычны метад пры аналізе хранікарных нарацый.
Артыкул у PDF